اتوکلاو در کاربرد صنعتی، دستگاهی با محفظه استوانه‌ای شکل (چمبر) است که جهت انجام عملیات میکروب‌زدایی و استریلیزاسیون با مکانیسم بخار آب اشباع تحت فشار در کارخانه‌جات صنایع غذایی به ویژه خطوط تولید محصولات کنسروی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هدف اصلی از قرار گرفتن قوطی های کنسرو در دستگاه‌های اتوکلاو، پختن ماهی تا حد نرم شدن استخوان‌ها و غیر فعال نمودن تمام باکتری‌ها و آنزیم‌هایی است که ممکن است در قوطی وجود داشته باشند. مدت زمان ماندگاری قوطی‌ها به درجه حرارت و فشار اتوکلاو و همچنین به عواملی از جمله اندازه قوطی‌ها ، اسیدیته محتویات قوطی، میزان بار آلودگی و ترکیب شیمیایی مواد داخل قوطی و همچنین جنس قوطی‌ها بستگی دارد.
نحوهی عملکرد دستگاه اتوکلاو
نحوهی کار اتوکلاو به این صورت است که قوطی‌ها پس از درب بندی و شستشو در سبدهای فلزی مشبک مخصوص قرار گرفته و بوسیله جرثقیل به داخل اتوکلاو منتقل می‌شوند. پس از بسته شدن درب اتوکلاو، بخار آب گرم با فشار به داخل دستگاه تزریق می‌گردد. هوای داخل اتوکلاو به تدریج تخلیه شده و فشار مداوماً افزایش می‌یابد. فشار اتوکلاو معمولاً ۲۰ـ۱۰ پوند براینچ مربع و دما در حدود ۱۲۱ـ ۱۰۵ درجه سانتیگراد و مدت ماندگاری برحسب نوع کنسرو و اندازه قوطی بین ۶۵ـ۵۰ دقیقه به طول می‌انجامد.
در پایان مدت زمان یاد شده، شیر تنظیم ورودی بخار بسته و شیر خروجی آن باز می‌گردد تا به تدریج دما و فشار کاهش یافته و به تعادل با محیط برسند . سپس شیر مخصوص آب سرد را باز کرده تا آب وارد محفظه اتوکلاو گردد. در نتیجه یک شوک حرارتی حاصل می‌گردد بدین وسیله استریلیزاسیون قوطیهای کنسرو کامل شود.
روند استریلیزاسیون صنعتی در اتوکلاو در طی مراحل زیر صورت می‌گیرد:
- مرحله ۱: تزریق بخار به درون محفظه جکت جهت گرم شدن چمبر
- مرحله ۲: وکیوم متوالی چمبر اتوکلاو و تزریق بخار به درون آن جهت آماده‌سازی محتویات
- مرحله ۳: زمان نفوذ گرما به درون محتویات چمبر
- مرحله ۴: زمان نگهداری دمای تعیین شده جهت استریل
- مرحله ۵: زمان پایین آمدن دمای محفظه اتوکلاو و تخلیه (وکیوم) داخل چمبر
