خط تولید کنسرو لوبیا شامل بخش‌های آماده‌سازی حبوبات، پیش‌پزی (بلانچینگ)، آماده‌سازی سس، بسته‌بندی و در آخر پخت نهایی و استریلازیسون می‌باشد. این مراحل برای حبوبات دیگری مانند نخود آبگوشتی و باقلا و حتی سبریجاتی ماند نخود سبز و … نیز قابل پیاده‌سازی می‌باشند. در واقع با داشتن خط تولید کنسرو لوبیا، تولید این محصولات نیز امکان‌پذیر است.
گروه صنعتی سیمرکو این خط تولید را در ظرفیت روزانه 25,000 هزار عدد قوطی به صورت نیمه اتومات و ظرفیت روزانه 50,000 عدد قوطی در روز به صورت تمام اتومات ارائه می‌کند.
پیچیده‌ترین بخش خط تولید کنسرو حبوبات، استریلیزاسیون و پخت نهایی است که این کار توسط دستگاه اتوکلاو انجام می‌شود. هزینه بالا و حساسیت عملیات اتوکلاو، این بخش را به یکی از بزرگترین دغدغه‌های تولیدکنندگان تبدیل کرده‌است. سیمرکو با در نظر داشتن راه‌کارهای مختلف، تا به امرو توانسته پاسخ مناسبی نسبت به این دغدغه مشتریان خود ارائه کند.
کلیه حقوق مادی و معنوی این طرح متعلق به گروه صنعتی سیمرکو می‌باشد.
دستگاه شن گیر اولیه، جهت جدا سازی خاک و ضایعات و شن و سنگ های بزرگ از حبوبات مورد استفاده قرار می گیرد .
این دستگاه به حالت های مختلفی ساخته می شود. شن گیر ویبره ای، که ساختار آن از میله های نزدیک به هم که شیارهای عبوری برای حبوبات را ایجاد می کنند تا با تخلیه کیسه حبوبات بر روی این شیارها و لرزشی که ویبراتور صورت می دهد هم حبوبات به سمت جلو حرکت می کند و هم در طی مسیر در صورتی که خاک و خاشاکی کوچکتر از اندازه حبوبات وجود داشته باشد جدا می شود.
الواتور و یا بالابر مواد، جهت انتقال و تخلیه مواد صورت می گیرد، از آن جهت به آن بالابر گفته می شود که مواد تخلیه شده معمولا از قسمت زیرین دستگاه قبلی تخلیه و داخل هاپر کوچک این دستگاه پر می شود و با هر بار عبور نوار نقاله لبه دار(تیغه ای) مقداری از مواد داخل هاپر را به دستگاه بعدی منتقل می کند، ولی با توجه به اینکه پرکردن مواد در دستگاه ها، معمولا از قسمت فوقانی آنها صورت می گیرد، به این نوع دستگاه ها بالابر گفته می شود .
یکی از مراحل اصلی کنسرو حبوبات، خیساندن حبوبات بعد از شن گیری اولیه می باشد. برای این منظور حبوبات به مدت 6 الی 12 ساعت بسته به نوع و مرغوبیت حبوبات نیازمند خیس خوردن می باشد تا گازهای موجود در حبوبات پس از خیسانده شدن خارج شود .
برای این منظور به دو روش عمل می کنند، یا از مخازن خیساندن کوچک و پرتابل (چرخ دار) استفاده می شود و یا از مخازن ثابت بزرگ استفاده می شود.
دستگاه شن گیر ثانویه، جهت جدا سازی خاک و ضایعات و شن و سنگ های کوچک باقی مانده از شن گیر اولیه از حبوبات مورد استفاده قرار می گیرد .
این دستگاه به حالت های مختلفی ساخته می شود. شن گیر سیرکوله ای، که ساختار آن از الواتور به همراه مخزن ذخیره بزرگ حبوبات به همراه آب تشکیل می شود و حالت دوم همان شن گیر اولیه آبشاری می باشد که با رها سازی حبوبات به همراه آب از کانال دارای موانع پله ای صورت می گیرد .
بلانچر، به دستگاهی که عمل پیش پزی حبوبات و یا سبزیجات را صورت می دهد گفته می شود .
عمل پیش پزی و یا بلانچینگ جهت آنزیم بری و نرم کردن بافت مواد صورت می گیرد، این دستگاه دارای مخزن همراه با درام می باشد که به صورت غرقآبی و همراه با بخار، عمل بلانچ مواد را صورت می دهد .
این دستگاه دارای مخزن استوانه‌ای بزرگی می باشد که بدنه اصلی بلانچر را تشکیل می دهد و در محور افقی آن درامی مش دار وجود دارد تا حبوبات را به صورت غرقآبی به سمت جلو هدایت کند .
حبوبات با وارد شدن از دریجه اصلی دستگاه، بر روی درام سوار شده و به صورت غوطه ور در آب داغ، همراه با درام به سمت جلو حرکت می کنند . بخار آب وارد شده به مخزن استوانه ای بلانچر باعث داغ نگه داشتن آب موجود در مخزن می شود و این عمل با وارد شدن مدام بخار آب تکرار می شود .
قبل از پرکردن لوبیا و حبوبات داخل قوطی می‌بایست از محتویاتی که داخل قوطی ریخته می‌شود اطمینان حاصل شود. برای این منظور حبوبات خنک شده بر روی نوار بازبینی ریخته می‌شوند و در مقابل اوپراتور حرکت می‌کنند. اپراتورها طرفین دستگاه قرار می‌گیرند و دانه‌ها را بررسی می‌کنند تا مطمئن شوند که پوسته لوبیا و یا سنگ و ضایعات بین دانه‌های حبوبات نمانده باشد.
قبل از پرشدن محصول در ظروف توسط دستگاه پرکن، می بایست قوطی ها و یا شیشه ها از پالت خارج شده و در ریل پرکن قرار بگیرند، برای اینکه اینکار یکی یکی برای ظروف تکرار نشود، از دستگاه سینی ترافیک استفاده می شود .
ظروف خالی توسط اپراتور از پالت به صورت چند تایی (4 الی 6 تایی) خارج شده و بر روی سینیِ گردان این دستگاه قرار می‌گیرند. سینی گردان با هر بار چرخیدن به کمک نیروی گریز از مرکزی که ایجاد می‌کند، ظروف را به کناره دستگاه هدایت می‌کند، ظروف از خروجی‌ای که در یک سمت سینی تعبیه شده خارج شده و بر روی نوار نقاله دستگاه بعدی به صورت پشت سر هم قرار می‌گیرند.
قبل از پرشدن محصول، قوطی ها می بایست استریل شوند، این کار توسط دستگاه استریل قوطی و یا در اصطلاح قوطی شوی انجام می شود.
سرتاسر مسیر انتقال قوطی در دستگاه قوطی شوی بخار، لوله بخار تعبیه شده است تا با قرارگیری قوطی ها به صورت وارونه و در حین انتقال آنها به دستگاه بعدی ( پرکن )، بخار آب به صورت فشرده داخل قوطی ها را شسته و استریل نماید ، اینکار با هر بار عبور قوطی ها از روی نازل خروجی بخار، در طول مسیر انتقال بارها صورت می گیرد تا از استریل شدن قوطی ها اطمینان حاصل شود .
پرکن حجمی روتاری پیمانه ای کاسه ای، جهت پر کردن انواع محصولاتی که به صورت جامد و حجمی هستند مناسب می باشند .
این دستگاه دارای یک سینی دوار با پیمانه های متعددی می باشد، مواد اولیه پس از پردازش های بخش اماده سازی و اماده پر شدن، بر روی سینی دستگاه ریخته می شوند، یک پاروی ثابت از چرخش مواد بر روی سینی جلوگیری می کند تا با عبور و چرخش سینی، مواد اولیه به داخل هر کاسه و یا پیمانه ریخته شود به این صورت مواد اولیه مورد نظر به مقدار حجم هر پیمانه و کاسه به صورت حجمی پر می شود.
در صورت تولید کنسرو لوبیا و قارچ می‌بایست ابتدا قارچ‌ها در وان‌های مخصوصی که دارای هواساز هستند شسته شود. این مخازن معمولا دوجداره بوده تا شن ها و ضایعات جدا شده در مرحله شستشو ته نشین شده و در جداره دوم قرار بگیرند و تخلیه شوند.
به واسطه نوع شکل و فرم و همچنین بافت نرم قارچ ، شستشوی آن نیز سخت تر می باشد برای این منظور در وان شستشوی قارچ از دستگاه بلوئر جهت هواسازی در آب شستشو و ایجاد تلاطم جهت جداسازی بهتر خاک و شن از زیر کلاهک قارچ استفاده می شود.
قارچ ها به دو صورت در کنسرو حبوبات مورد استفاده قرار می گیرند، روش اول بلانچ می شوند و روش دوم به صورت خام پر می شوند و در مراحل اتوکلاو پخت نهایی روی انها صورت می گیرد .
در روش پخت اولیه قبل از پرشدن، قارچ ها می بایست بلانچ شوند و این کار توسط دستگاه بلانچر قارچ انجام می شود . بلانچر قارچ جهت پیش پزی و نرم شدن بافت قارج مورد استفاده قرار می گیرد.
جهت بلانچ شدن قارچ و بسته به ظرفیت خط تولید، از دو نوع بلانچر استفاده می شود، دیگ پخت اتمسفریک و بلانچر غرقآبی آب داغ و بخار .
در خط تولید کنسرو لوبیا و قارچ، از قارچ های اسلایس شده ( ورقه ورقه شده) استفاده می شود، برای این منظور از دستگاه اسلایسر قارچ استفاده می شود. اسلایسر قارچ به دو صورت اسلایسر قارچ خام و اسلایسر قارچ بلانچ شده عرضه می شود، تفاوت در ظرفیت دستگاه می باشد که برای اسلایسر خام ساعتی 150 الی 200 کیلو گرم و برای قارچ بلانچ شده 1500 الی 2000 کیلوگرم می باشد .
عملکرد هر دو مدل دستگاه یکی می باشد و تفاوت در نوع تیغه های آن می باشد . در خط تولید کنسرو لوبیا و قارچ، بیشتر از قارچ بلانچ شده استفاده می کنند .
در کنسرو حبوبات مخصوصا کنسرو لوبیا، جهت ساخت و ترکیب سس مخصوص لوبیا و حبوبات از دستگاه فرمولاسیون استفاده می‌شود. فرمولاسیون دارای یک مخزن در قسمت زیر و یک یا دو مخزن در قسمت فوقانی می‌باشد. مخزن زیرین جهت ترکیب کردن و افزودن مواد و فرموله سازی آنها استفاده می شود و مخازن بالایی جهت نگه داشتن محصول و سس ساخته شده مورد استفاده قرار می گیرد .
همه مخازن این دستگاه، دارای جداره بخار به عنوان عامل حرارت و همزن جهت همگن نگهداشتن مواد می‌باشند، با این تفاوت که در مخزن پایین، همزن با سرعت بالا جهت ترکیب کردن آب، نمک و ادویه‌های دیگر در حال گردش است، اما در مخازن بالا سرعت همزن کمتر است صرفا به دلیل همگن نگهداشتن مواد فرموله شده تا زمان انتقال به دستگاه سس ریز .
سس ساخته شده توسط دستگاه فرمولاسیون می بایست توسط دستگاه سس ریز به قوطی ها منتقل شود .
دو مدل سس ریز برای خطوط تولید کنسرویجات مورد استفاده قرار می گیرد، سس ریز دوشی، سس ریز نازلی پنوماتیک.
سس ریز دوشی دارای یک مخزن نگهدارنده مواد و یک ریل ترانسپورت ظروف، و لوله ای سوراخ دار جهت انتقال سس به ظروف می باشد، عملکرد این دستگاه به صورت دوشی می باشد و ظروف پس از عبور از زیر دوش سر ریز شده و پر می شوند، سس سر ریز شده مجددا به مخزن بر می گردد .
سس ریز نازلی پنوماتیک، دارای مخزن نگهدارنده و ریل ترانسپورت ظروف و همچنین نازل های پنوماتیک می باشند.
ظروف با کمک نوار ترانسپورت وارد دستگاه می شوند، و پس از قرار گیری در زیر نازل ها، به کمک plc به مقدار مورد نیاز سس از طریق نازل به ظروف منتقل می شود .
یکی از بخش های مهم کنسرواسیون، خارج کردن هوای موجود در ظروف می باشد، اکسیژن موجود در ظروف باعث کپک زدن و فساد محصول می شود.
ظروف پرشده از محصول و محلول، معمولا بین 80 الی 90 درصد حجم یک ظرف را در بر می گیرد، پس برای خارج کردن هوای باقی مانده می بایست از دستگاه اگزاستر استفاده نمود .
دستگاه اگزاستر شامل نوار ترانسپورت استیل مقاوم به دما و لوله های سوارخ دار جهت تزریق بخار مورد نیاز دستگاه می باشد .
انبساط ایجاد شده در اگزاستر برای محتویات داخل ظرف و انقباض محتویات داخل ظرف توسط دستگاه اتوکلاو و یا تونل پاستور منجر به ایجاد خلا در ظرف خواهد شد و همچنین تبدیل بخار آب محبوس شده در ظرف، به میعان در زمان خنک شدن، نیز باعث ایجاد خلاء خواهد شد .
دستگاه دربند قوطی فلزی، عمل پلمپ درب قوطی فلزی را بر روی بدنه قوطی بر مبنای فاکتور 1881 سازمان ملی استاندارد انجام می دهد .
عملیات این دستگاه به صورت اتومات و بدون دخالت نیروی انسانی صورت می گیرد، تنها اقدامی که اپراتور دستگاه صورت می دهد، پرکردن خشاب درب قوطی می باشد که البته امکان اتوماتیک وارد شدن درب قوطی به دستگاه نیز مهیا می باشد.
پس از وارد شدن قوطی به دستگاه دربند، عملیات پلمپ یک قوطی با عملکرد صیح و دقیق بخش های اصلی دستگاه شامل ستاره ورود، درب انداز، پدال، قرقره عمل اول و دوم، ستاره خروج صورت می پذیرد، پس برای هماهنگ نگه داشتن قطعات این دستگاه در مدت زمان طولانی و با سرعت دربندی بین 80 الی 200 عدد قوطی در دقیقه، می بایست همه آنها تحت یک محور مکانیکی اصلی فرمان پذیر باشند .
از آنجایی که ممکن است در مرحله سس و یا محلول ریزی به روش دوشی و یا در زمان انتقال ظروف پرشده در فرایند کنسرو، جداره بیرونی ظروف نیز کثیف شوند، بعد از پلمپ شدن درب، ظروف با آب گرم در این دستگاه شسته می‌شوند.
این دستگاه دارای نوار ترانپسورت جهت جابجایی ظروف، مخزن ذخیره آب گرم و یا محلول شستشو، لوله های سوراخ دار جهت فشرده سازی آب می باشد.
ظروف توسط نوار ترانسپورت وارد دستگاه می شوند، پمپ آب دستگاه، محلول و یا آب داغ موجود در مخزن را به لوله ها منتقل می کند، لوله های سوراخ شده دقیقا در طرفین و بالای نوار ترانسپورت تعبیه شده اند، ظروف با عبور از دستگاه و با فشار آب، بدنه و روی درب ظروف شسته می شوند.
این دستگاه در خط تولید کنسرو تن ماهی، کنسرو حبوبات و لوبیا، کنسرو غذای پت مورد استفاده قرار می گیرد .
هدف اصلی از قرار گرفتن قوطی های کنسرو در دستگاه های اتوکلاو پختن محتویات قوطی و استریلیزاسیون آن به منظور ماندگاری بیشتر محصول می باشد .
قوطی ها پس از سپری نمودن بخش های آماده سازی و تولید، و پرشدن و دربندی قوطی، نیازمند پخت نهایی و استریلیزاسیون هستند، که این کار توسط دستگاه اتوکلاو صورت می گیرد، در صورتی که فرایند اتوکلاو بر روی قوطی های کنسرو صورت نگیرد بار میکروبی محصول باعث کپک زدن و فاسد شدن محتویات داخل قوطی خواهد شد .
اتوکلاو با دمای کاری 121 درجه سانتی گراد و با فشار بخار آب 1.2 بار و به مدت 50 الی 70 دقیقه فرایند پخت و استریل را صورت می دهد .
پختن گوشت و ماهی و یا حبوبات تا حد نرم شدن استخوان ها و غیر فعال نمودن تمام باکتریها و آنزیمهای است که ممکن است در قوطی وجود داشته باشد. البته درجه حرارت و زمان لازم برای غیر فعال کردن باکتریها بیشتر از حدی است که برای پختن ماهی و غیر فعال کردن آنزیم ها لازم می باشد .
دستگاه جت پرینتر، جهت چاپ اطلاعات تولید بر روی بدنه و یا درب محصول نهایی مورد استفاده قرار می گیرد .
اطلاعات تولید معمولا شامل اطلاعاتی در خصوص تاریخ تولید، تاریخ انقضاء، قیمت مصرف کننده، کدهای انبار و یا محصول می باشد .
دستگاه جت پرینتر به صورت لیزری، جوهر افشان و یا کاتریجی موجود می باشد .
با هر بار عبور محصول از زیر نازل دستگاه، اطلاعات مدنظر بر روی محصول چاپ می شود .
دستگاه جت پرینتر قابلیت ذخیره سازی اطلاعات محصول را در حافظه خود دارد تا نیازی به هر بار وارد کردن این اطلاعات نباشد .
دستگاه شیرینگ پک، بسته بندی های نهایی محصولات را که به صورت چیدمان چندتایی در کنار هم قرار داده اند را سلفون کشی و یا نایلون کشی می نماید .
نایلون ها و یا سلفون هایی که بر روی بسته بندی ها قرارداده می شوند با حرارت تونل دستگاه، به شکل و فرم بسته بندی نهایی در می آیند تا از بهم ریختی محصولات در حین جابجایی جلوگیری شود .
معمولا اخرین دستگاه های که در خط تولید مورد استفاده قرار می گیرد، دستگاه شیرینگ پک می باشد، محصولات پس از سپری کردن کلیه مراحل تولید و آماده شدن جهت ذخیره در انبار، به صورت چند تایی (9، 12، 24 تایی) بر روی کفی از جنس کارتن و یا پلاستیک چیده می شوند تا نایلون کشی شده و آماده انبار شدن شوند
گروه صنعتی سیمرکو، تا کنون افتخار مشارکت در راه‌اندازی 170 کارخانه داخلی و 37 کارخانه خارجی را داشته است.
کنسور حبوبات، کمپوت، مربا
کنسرو حبوبات
رب گوجه فرنگی، کنسرو حبوبات
کارشناسان فنی مجموعه سیمرکو با گردآوری مهم‌ترین سوالاتی که حاصل تعامل چندین ساله با کارآفرینان فعال در حوزه تولید مواد غذایی است، سعی در یافتن مدلی کرده‌اند که بتواند پاسخگوی چنین دغدغه‌های باشد. بر اساس مدل پیشنهادی سیمرکو جهت راه‌اندازی خط تولید، مسیر کارآفرینان از زمان شکل‌گیری یک ایده تا تولید محصول نهایی شامل موارد زیر می‌باشد.
گام نخست: مشاوره تخصصی و امکان‌سنجی اولیه
گام دوم: ارائه طرح توجیهی و اخذ جواز تاسیس
گام سوم: طراحی و ساخت ماشین‌آلات
گام چهارم: اجرای زیرساخت‌ها و راه‌اندازی خط تولید
گام پنجم: تولید آزمایشی محصول و اخذ جواز بهره‌برداری
گام ششم: اخذ پروانه‌های بهداشتی
گام هفتم: آموزش و مشاوره
گام هشتم: تولید نهایی، بازاریابی و فروش محصول
در صورت بهره برداری همزمان از خط تولید کنسرو لوبیا می‌بایست نوع بهره برداری و ظرفیت تولید آن مشخص شود. به طور کلی ۸۰٪ ماشین آلات در کنسرو غیر گوشتی به صورت مشترک مورد بهره برداری قرار می‌گیرد. تنها در بخش آماده سازی جهت تمیز کردن و جداسازی، پخت اولیه و پرکردن تغییراتی در دستگاه صورت می‌گیرد.
به عنوان مثال: برای تولید خاویار بادمجان می‌بایست دستگاه‌های پوست گیر بادمجان، چرخ گوشت، پرکن دو پیستون، پاتیل گردان و برای تولید کنسرو لوبیا به همراه قارچ می‌بایست دستگاه شست‌وشوی قارچ، بلانچر قارچ، اسلایسر قارچ به خط تولید اضافه شود.
بله –در حال حاضر بسیاری از کارخانه‌های کنسرو لوبیا و حبوبات داخل ایران بخش اعظمی از محصولات را جهت صادرات به کشورهای افغانستان، عراق و … صادر می‌کنند.
اما می‌بایست فرهنگ غذایی آن کشورها را مطالعه و متناسب با ذائقه آنها فرمولاسیون کنسرو لوبیا و حبوبات را در نظر گرفت.
با بالا بردن کیفیت محصول نهایی و برنامه ریزی و هدف گذاری و ایجاد نمایندگی و ارتباط با تجار خارجی امکان صادارت محصولات با توجه به قیمت تمام شده وجود دارد.
احداث یک کارخانه بستگی به رویکرد موسس مجموعه در نحوه بازاریابی و فروش محصول دارد(صرفا تولید کننده باشد و یا تولیدکننده و فروشنده)، در صورتی که احداث کارخانه نزدیک به زمین برداشت حبوبات باشد هزینه های تامین مواد اولیه پائین خواهد بود ولی دسترسی به بازار‌های فروش و بزرگتر با هزینه‌های حمل بیشتری میسر
می‌شود. در صورتی که کارخانه دور از زمین برداشت حبوبات باشد هزینه‌های تامین مواد اولیه بیشتر و دسترسی به بازار بهتر خواهد بود. اما در بعضی از تولیدات
می‌بایست کارخانه نزدیک به زمین برداشت حبوبات باشد به عنوان مثال جهت تولید کنسرو نخود سبز، از زمان برداشت تا زمان کنسرو شدن بهتر است زیر ۴ الی ۵ ساعت کنسرو شدن صورت پذیرد در غیر این صورت نخود سبز خشک شده و مناسب کنسرو کردن نمی‌باشد.
بله، کاهش هزینه‌های اولیه با تغییر در ظرفیت و شکل اجرای خط تولید، میسر خواهد شد. کاهش هزینه عموما با دو روش کاهش در ظرفیت ماشین‌آلات و یا خرید ماشین‌آلات دست دوم صورت می‌گیرد. شرکت سیمرکو، پلن‌های گوناگونی را برای اجرای خط تولید کنسرو لوبیا و حبوبات در نظر گرفته است که شامل انواع صنعتی، کارگاهی و اورهال‌شده می‌باشد. اجرای خط تولید با ماشین‌آلات اورهال شده معمولا موجب کاهش ۴۰ درصدی سرمایه‌گذاری اولیه خواهد شد.
به عنوان مثال در خط تولید کنسرو حبوبات با ظرفیت پائین از دستگاه‌های پرکن دو نازله، بلانچر ثابت، اتوکلاوهای افقی استفاده می‌شود که این موضوع باعث کاهش
هزینه‌های ثابت اولیه تا ۵۰ درصد را خواهد داشت.
